Nadsterowność i podsterowność: jaka jest różnica?
Nadsterowność i podsterowność to zjawisko występujące podczas jazdy samochodem i pokonywania zakrętów z większą prędkością lub w niesprzyjających warunkach drogowych. Jak wszyscy wiemy z poprzednich artykułów, pojazd może dostać tylko dwa rodzaje poślizgów: nadsterowność lub podsterowność.
Krótko mówiąc, jeśli przednia oś traci przyczepność, jest to poślizg podsterowności. Jeśli tylna oś traci przyczepność, mamy do czynienia z poślizgiem nadsterownym. Oczywiście zdarzają się sytuacje, w których wszystkie cztery koła samochodu tracą przyczepność. Każdy poślizg zaczyna się zawsze albo utratą przyczepności kół przedniej osi, albo utratą przyczepności kół tylnej osi.
Inhoudsopgave
Porozmawiajmy więc o tym, jak dochodzi do poślizgu nadsterownego i podsterownego oraz jak można zarządzać obydwoma typami poślizgów.
Jak dochodzi do poślizgu wywracającego?
Podczas poślizgu nadsterownego przednie opony mają większą przyczepność niż tylne. W takim przypadku zdarzają się sytuacje, w których tylna oś samochodu wpada w poślizg podczas pokonywania zakrętu z dużą prędkością lub podczas nagłej zmiany kierunku.
Przyczyną nadsterowności samochodu jest utrata przyczepności kół na tylnej osi. Oznacza to, że podczas poślizgu nadsterowności przednia część samochodu chętnie wchodzi w zakręt, ale tylna część kontynuuje w pierwotnym kierunku. Powoduje to, że samochód obraca się w przeciwnym kierunku lub wymyka się spod kontroli, powodując niepożądane zawracanie. Nazwa nadsterowność pochodzi zatem od zbyt dużego skrętu pojazdu podczas nadsterowności.
W przeciwieństwie do poślizgu podsterownego, w którym pojazd porusza się po linii prostej, w poślizgu nadsterownym pojazd zaczyna się obracać wokół własnej osi. Przy stałej rotacji i podsterowności pojazd może wypaść z drogi na zewnętrznej krawędzi zakrętu.
W których samochodach częściej występuje poślizg nadsterowności?
Z reguły nadsterowność pojawia się w samochodach z napędem na tylną oś, ale pojazdy z napędem na przednią oś nie są wyjątkiem. W przypadku pojazdu z napędem na przednią oś uzyskanie poślizgu w nadsterowności jest dość skomplikowane i niebezpieczne.
Wpadnięcie w nadsterowny poślizg w pojeździe bez napędzanej tylnej osi jest niebezpieczne, ponieważ nie ma możliwości jego opanowania.
Jak poradzić sobie w poślizgu nadsterownym?
Opanowanie poślizgu nadsterowności nie jest tak łatwe, jak opanowanie poślizgu podsterowności. Wymaga znacznie większego doświadczenia i starannej pracy z kierownicą i pedałem gazu.
Jeśli samochód wpadnie w nadsterowny poślizg, konieczne jest ostre skręcenie kierownicy w przeciwną stronę niż przebieg zakrętu. Oznacza to, że kierujesz przednie koła samochodu poza zakręt. W ten sposób możliwe jest wyeliminowanie zmiany osi pojazdu, co pozwoli na kontynuację pierwotnej trajektorii, ale tylko na boki.
Następnie, w zależności od sytuacji, można skorygować poślizg tylnej osi, naciskając lub zwalniając pedał przyspieszenia. Dodanie przepustnicy może skierować tył pojazdu podczas poślizgu na zakrętach o dużym promieniu, ale zdjęcie przepustnicy pomoże uzyskać przyczepność podczas poślizgu na zakrętach o małym promieniu.
Załóżmy jednak, że reakcja na poślizg nadsterowności jest nieproporcjonalna. W takim przypadku pojazd może od razu doświadczyć kolejnego poślizgu nadsterowności, przerzucenia tylnej części pojazdu na przeciwną stronę po uzyskaniu przyczepności i zbyt dużego skręcenia do osi jezdni. Nie zalecamy wykonywania żadnej z powyższych czynności, chyba że masz wystarczające doświadczenie i, jak zawsze, na własne ryzyko.
Niebezpieczeństwo poślizgu nadsterownego
Niebezpieczeństwo poślizgu nadsterowności polega na złożoności zarządzania nim. Dzieje się tak, ponieważ naciśnięcie lub zwolnienie pedału przyspieszenia zwykle nie zawsze rozwiązuje sytuację. Ostrożne wciskanie/puszczanie pedału przyspieszenia i obracanie kierownicą samochodu w odpowiednim momencie jest niezbędne do pokonania poślizgu nadsterowności.
Załóżmy jednak, że pojazd, który nie jest napędzany tylną osią, wpada w nadsterowny poślizg. W takim przypadku opanowanie takiego poślizgu jest praktycznie niemożliwe, ponieważ kierowca nie ma możliwości wpływu na przyczepność tylnej osi.
Jak dochodzi do poślizgu podsterowności?
Przyczyną podsterowności jest utrata przyczepności kół na przedniej osi. W przypadku podsterowności samochód nie reaguje odpowiednio na skręcanie kierownicą. W ten sposób pojazd jedzie prosto, gdy jest podsterowny i nie podąża za kątem skrętu kierownicy.
Poślizg podsterowności występuje najczęściej podczas skrętu pojazdu ze zmianą momentu działającego na przednie koła. Im większa zmiana momentu działającego na koła, tym większe prawdopodobieństwo poślizgu.
W przypadku poślizgu podsterownego przednie koła nie wprowadzają samochodu w zakręt pomimo skrętu, ponieważ przednia oś straciła przyczepność. Jeśli pojazd nie odzyska kontaktu z drogą, w niekontrolowany sposób wyleci z zewnętrznej krawędzi zakrętu.
Jednak poślizg podsterowności nie może wystąpić w pojeździe, który przyspiesza z miejsca. Gdy pojazd stoi, żadna siła nie popchnie go do przodu, jeśli opony stracą przyczepność.
Jak poradzić sobie z poślizgiem podsterownym?
Aby wyprowadzić pojazd z poślizgu podsterowności, wystarczy zwolnić pedał przyspieszenia i poczekać, aż koła na osi napędowej odzyskają przyczepność. Nie zaleca się gwałtownego wciskania pedału hamulca lub nadmiernego kręcenia kierownicą, gdyż może to doprowadzić do jeszcze większej utraty przyczepności opony.
Podczas skręcania kół istnieje ryzyko, że po odzyskaniu przyczepności przednie koła zaczną ponownie toczyć się po drodze, co spowoduje gwałtowną zmianę kierunku jazdy pojazdu. Taka zmiana kierunku jazdy może doprowadzić do nadsterowności w poślizgu, która wymaga dużego doświadczenia i jest bardzo niebezpieczna w pojeździe z przednim napędem.
Jeśli w pojeździe z tylnym mostem napędowym wystąpi podsterowny poślizg, zwykle wystarczy zmniejszyć nacisk na hamulce lub ustawić zbieżność kół przedniej osi, aby wyeliminować poślizg.